İran Parlamentosu, Afganistan’daki Taliban yönetiminden “ilişkilerin daha fazla zarar görmesini önlemek için” Hilmend Nehri’ndeki suların İran tarafına akmasına izin vermesini istedi.
İran resmi haber ajansı IRNA’nın haberine göre, meclisin açık oturumunda Tahran ve Kabil’in ortasında yaşanan su kesintisine ilişkin açıklama yayınlandı.
Oturumda okunan ve 290 milletvekilinden 200’ü tarafından imzalanan bildiride, Taliban’ın Hilmend Nehri üzerindeki su paylaşımını da içeren anlaşmayı yerine getirmeye davet edildi.
İran’ın Hilmend Nehri ve Hamun Sulak Alanı üzerindeki hakkının engellenmesinin “İran halkının haklarına ve uluslararası hukuka aykırı” olduğu belirtilen açıklamada, “Köklü toprakların daha fazla zarar görmemesi için” denildi. İki kardeş ve komşu ülkeler arasındaki münasebetlerde Afganistan yöneticilerinin uygunsuz ve diplomatik olmayan bir tavır sergilemesi yerine bir an önce aziz ülkemizin suyunu bırakması beklenmektedir.” söylendi.
Afganistan sınırındaki Sistan-Belucistan vilayetinde yaşanan “su krizine” vurgu yapılan açıklamada, “Üç ay içinde bölgeye su ulaşmaz ise ülkenin doğusunda insani bir felaketle karşı karşıya kalacağız” denildi. ihbar verildi.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasser Kenani dün düzenlediği basın toplantısında, konuya ilişkin Taliban yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde Afgan tarafının olumlu ve yeni adımlar atması ve gerekli teknik tedbirleri almasına karar verildiğini söyledi.
İran ve Afganistan arasında su krizi
Afganistan ve İran’ın ortasında kalan Hilmand Suyolu üzerindeki su sorunu 1973’te varılan anlaşmayla çözüldü.
Anlaşmaya göre Afganistan, İran’a “normal şartlar altında” su yoluyla saniyede 26 metreküp su sağlamayı taahhüt etmişti. Bunun 22 metreküpü “İran’ın su hakkı” olarak tanımlanırken, 4 metreküpü ise Afganistan’ın İran’a yönelik “iyi niyet göstergesi” olarak belirlendi. Öte yandan kurak dönemlerde İran’a akan suyun saniyede 26 metreküpün altında olabileceği de anlaşmada belirtildi.
Son yıllarda Afganistan’da yaşanan kuraklık nedeniyle İran’a akan su miktarının azalması Tahran yönetimini rahatsız etmeye başladı. Sık sık kurak dönemler yaşayan iki ülke, 1973’te imzalanan anlaşmaya bağlı olduklarını belirtmelerine rağmen su sorunuyla karşı karşıya kalıyor.
Taliban yönetimi, bölgedeki kuraklık nedeniyle Hilmend Nehri üzerindeki Keceki Barajı’nda su bulunmadığını ve dolayısıyla İran tarafına su ulaşmadığını savunurken, İran teknik bir heyetin barajı ziyaret ederek bu durumu teyit etmesi gerektiğini belirtiyor. Taliban buna karşı çıkıyor.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 18 Mayıs’ta Sistan-Belucistan vilayetine yaptığı ziyarette konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Uzmanlarımız su kesintisini teyit ederse diyecek bir şeyimiz yok, aksi takdirde halkımızın haklarının çiğnenmesine izin vermeyeceğiz. Afganistan’daki yöneticileri İran’a su hakkını derhal vermeleri konusunda uyarıyorum” sözlerini kullandı.
